Inzet VPTZ-vrijwilligers op palliatieve unit
Verpleeg- en Revalidatiecentrun Antonia in Terborg heeft een speciale palliatieve unit voor mensen in hun laatste levensfase. In aanvulling op de professionele zorg en ondersteuning worden VPTZ-vrijwilligers ingezet. Hiervoor is bewust gekozen en het werkt heel fijn, vertellen Janette Alink, coördinator VPTZ Zuid-West Achterhoek en Thea Ketelaar, coördinerend verzorgende van de palliatieve unit Ter Borghe in een interview met VPTZ-Nederland.
‘We werken als één team om er voor cliënten te zijn’
Palliatieve units zijn nog betrekkelijk nieuw in de palliatieve zorg, vertelt Janette Alink. Zij is coördinator VPTZ Zuid-West Achterhoek en de spin in het web voor VPTZ vrijwilligers die bij mensen thuis of in de palliatieve unit actief zijn. “Zorgorganisatie Azora – waar Antonia onder valt – benaderde ons zo’n vijftien jaar geleden met het plan om gespecialiseerde VPTZ-vrijwilligers in te zetten op een nog in te richten palliatieve unit. Die unit zou onderdeel zijn van het verpleeghuis. Samen met zorgprofessionals goede zorg bieden, dat was het uitgangspunt. Wij zijn hierover in gesprek gegaan en besloten in te stappen.”
Goed opgeleide vrijwilligers
De palliatieve unit Ter Borghe bestaat uit drie eenpersoonsappartementen en biedt jaarlijks ondersteuning aan circa 53 cliënten. De palliatieve zorg wordt verleend door een vast team van zorgprofessionals die worden ondersteund door ongeveer zeven VPTZ vrijwilligers. “Onze aanpak verschilt met die van hospices”, legt Thea Ketelaar uit. Zij is coördinerend verzorgende bij de palliatieve unit Ter Borghe. “De VPTZ-vrijwilligers die hier werken zijn allemaal opgeleid vanuit VPTZ en ondersteunen ons als zorgprofessionals bij ons werk. In een hospice is het precies andersom: daar krijgt een vast team van vrijwilligers ondersteuning van zorgprofessionals. Vrijwilligers bij een hospice doen in het algemeen ook meer zorgtaken dan vrijwilligers bij een palliatieve unit.”
Gemeenschappelijk doel
Janette: “Wat vrijwilligers precies gaan doen, hangt af van hun mogelijkheden en wensen. Wij brengen dat tijdens een intake altijd zorgvuldig in kaart. Sommige vrijwilligers willen graag helpen bij concrete zorgtaken zoals wassen en aankleden. Anderen willen vooral ‘er zijn’ voor de cliënten. Een praatje maken, iets voorlezen, even naar buiten als dat nog kan, of de naasten van de cliënt aandacht geven.”
“Voor ons een heel fijne aanvulling”, zegt Thea. “Zoals het nu loopt zijn we echt één team met één gemeenschappelijk doel: onze cliënten in staat stellen hun leven op een waardige en bij hen passende manier te voltooien temidden van hun meest dierbaren.”
Keihard gewerkt
Dat hechte team was er niet meteen, vertelt Janette. “Daar hebben we echt keihard aan gewerkt. Zorgprofessionals en vrijwilligers moesten in het begin aan elkaar wennen. Vooral de assistentie bij de verzorging liep niet meteen goed. Idee was dat er ’s morgens standaard altijd een VPTZ-vrijwilliger aanwezig zou zijn om de zorgprofessional bij de verzorging te helpen. Maar soms hadden zorgprofessionals alles al zelf gedaan vanuit de gedachte dat je geen vrijwilligers nodig hebt als je het ook alleen afkunt. Dan was er voor vrijwilligers die juist hierbij wilden ondersteunen niets meer te doen. Door hier veel met elkaar over te praten en goed af te stemmen wie wat kan en wil doen, zijn we langzaam naar elkaar toegegroeid. Zorgprofessionals en vrijwilligers zien elkaar nu als collega’s.”
Korte lijntjes
Goede samenwerking tussen zorgprofessionals en vrijwilligers is essentieel bij dit concept, vinden Janette en Thea. “We komen regelmatig bij elkaar om situaties te bespreken. Vrijwilligers kunnen delen waarover ze twijfelen of waar ze tegenaan lopen. Als een cliënt zich opeens anders gedraagt, kan dit bijvoorbeeld komen door medicijnen. Daar kunnen wij dan helderheid over geven. Zo’n uitwisseling werkt vaak heel goed.” Heel belangrijk om regelmatig met elkaar te overleggen en korte lijntjes met elkaar te hebben, vindt ook Janette. “We weten elkaar goed te vinden. Ik heb een werkplek op de Palliatieve Unit en kan als dat nodig is snel reageren op wat er gebeurt.”
Profiteren van álle diensten
Wat is volgens Janette en Thea nu de belangrijkste meerwaarde van een palliatieve unit als Ter Borghe? “Op de eerste plaats is er altijd 24-uurs professionele zorg en ondersteuning beschikbaar op de palliatieve unit. Verder kunnen de cliënten gebruik maken van álle expertise en voorzieningen van het verpleeghuis. Het gaat daarbij om een ruim aanbod van diensten die een hospice niet standaard in huis heeft. Dan moet je niet alleen denken aan fysiotherapie, ergotherapie en geestelijke verzorging, maar ook aan voorzieningen als een Grand Café en de keuken. De VPTZ-vrijwilligers bieden een perfecte aanvulling op dit totaalaanbod. Zij hebben alle aandacht voor de mensen en ondersteunen de zorgprofessionals waar nodig en mogelijk. Wij ervaren dat als een unieke constructie.”
Minder kwetsbaar
Cliënten reageren ook positief op de geboden aanpak. Thea: “Zij zien dat er behalve zorgprofessionals ook een vast aantal vrijwilligers om hen heen staan om hen te ondersteunen. Dat geeft vertrouwen.” Verdient dit model volgens Janette en Thea navolging? Janette: “Je bent in elk geval minder kwetsbaar dan wanneer je alleen met vrijwilligers werkt zoals in een hospice. Dat bleek ook tijdens de coronapandemie. Ik heb verder zeker de indruk dat er meer over deze constructie wordt nagedacht.” “Voor ons werkt het in elk geval”, besluit Thea. “En onze cliënten voelen zich er prettig bij. Dat is natuurlijk het allerbelangrijkste.”
